Tỷ lệ "đô la hóa" ở Việt Nam -/- Ở Việt Nam, đồng ngoại tệ chưa được công nhận chính thức trong giao dịch, nên vấn đề "đô la hóa" vẫn đang được Nhà nước kiểm soát. Tuy nhiên, trong xu thế hội nhập kinh tế thế giới đòi hỏi nền kinh tế Việt Nam phải hội nhập với tốc độ nhanh hơn, mức độ lớn hơn. Mặt trái mà chúng ta đang phải đối mặt là xử lý các nguồn (...) vốn ngoại tệ từ nước ngoài chuyển vào nước ta với khối lượng lớn và ồ ạt. Đây cũng chính là nguy cơ tiềm ẩn mức độ "đô la hóa" ngày càng gia tăng. (shrink)

Background: Following the outbreak of the COVID-19 pandemic, published research from Vietnam related to the pandemic was analysed using bibliometrics. -/- Objectives: To examine the status of research on COVID-19 by authors from Vietnam. -/- Methods: The following bibliometric aspects were considered in the analysis: international collaboration, institutions from Vietnam and their partner institutions worldwide, subjects and topics, types of documents, and individual authors. The basis of the study was data obtained from the Scopus database between 2020 and 2021. The (...) data were analysed using Microsoft Excel, R, and VOSviewer, and the emerging trends illustrated through descriptive analysis and science mapping. -/- Results: Between 2020 and 2021, researchers from Vietnam co-authored 1034 documents related to COVID-19, amounting to 0.35% of the total of 296,148 such documents published worldwide as ascertained from the Scopus database. Vietnam’s top country collaborators in that research were USA, Australia, the United Kingdom, India, and Taiwan ROC. The top Vietnam institutions were Duy Tan University, Ton Duc Thang University, and the University of Economics Ho Chi Minh City. The research from Vietnam covered many subjects, from medicine and natural sciences to social sciences and economics. Eight clusters of topics related to COVID-19 were identified. In terms of citations, the most highly cited documents were the outcome of collaboration with international authors. Lastly, the study ranked top authors based on either the number of publications or the number of citations. -/- Conclusion: This study provides a preliminary picture of studies related to COVID-19 co-authored by researchers in Vietnam. The picture may help the Vietnam government in devising appropriate strategies for post-COVID-19 restoration of the country’s socio-economic status. (shrink)

Background: Critically ill patients often require complex clinical care by highly trained staff within a specialized intensive care unit (ICU) with advanced equipment. There are currently limited data on the costs of critical care in low-and middle-income countries (LMICs). This study aims to investigate the direct-medical costs of key infectious disease (tetanus, sepsis, and dengue) patients admitted to ICU in a hospital in Ho Chi Minh City (HCMC), Vietnam, and explores how the costs and cost drivers can vary between the (...) different diseases. -/- Methods: We calculated the direct medical costs for patients requiring critical care for tetanus, dengue and sepsis. Costing data (stratified into different cost categories) were extracted from the bills of patients hospitalized to the adult ICU with a dengue, sepsis and tetanus diagnosis that were enrolled in three studies conducted at the Hospital for Tropical Diseases in HCMC from January 2017 to December 2019. The costs were considered from the health sector perspective. The total sample size in this study was 342 patients. -/- Results: ICU care was associated with significant direct medical costs. For patients that did not require mechanical ventilation, the median total ICU cost per patient varied between US$64.40 and US$675 for the different diseases. The costs were higher for patients that required mechanical ventilation, with the median total ICU cost per patient for the different diseases varying between US$2,590 and US$4,250. The main cost drivers varied according to disease and associated severity. -/- Conclusion: This study demonstrates the notable cost of ICU care in Vietnam and in similar LMIC settings. Future studies are needed to further evaluate the costs and economic burden incurred by ICU patients. The data also highlight the importance of evaluating novel critical care interventions that could reduce the costs of ICU care. (shrink)

This study aimed to analyze the role of job satisfaction and transformation leadership for employees’ commitment to organizational change. Based on a survey sample of 381 employees in post-merger enterprises in retail and pharmaceutical sector and a linear regression model. The results revealed that Transformational leadership was associated positively and significantly with Affective Commitment (β = .42, p < .000), Normative Commitment (β = .32, p < .000), and Continuance Commitment (β = .27, p < .000); Job satisfaction was associated (...) positively and significantly with Affective Commitment (β = .24, p < .000) and Normative Commitment (β = .30, p < .000) among employees’ to organizational change. The results of this study provide a foundation of theory and practice for organizational changes that can efficiently exploit the human resource for the development in the next period. (shrink)

Every year, the Vietnamese people reportedly burned about 50,000 tons of joss papers, which took the form of not only bank notes, but iPhones, cars, clothes, even housekeepers, in hope of pleasing the dead. The practice was mistakenly attributed to traditional Buddhist teachings but originated in fact from China, which most Vietnamese were not aware of. In other aspects of life, there were many similar examples of Vietnamese so ready and comfortable with adding new norms, values, and beliefs, even contradictory (...) ones, to their culture. This phenomenon, dubbed “cultural additivity”, prompted us to study the co-existence, interaction, and influences among core values and norms of the Three Teachings –Confucianism, Buddhism, and Taoism–as shown through Vietnamese folktales. By applying Bayesian logistic regression, we evaluated the possibility of whether the key message of a story was dominated by a religion (dependent variables), as affected by the appearance of values and anti-values pertaining to the Three Teachings in the story (independent variables). Our main findings included the existence of the cultural additivity of Confucian and Taoist values. More specifically, empirical results showed that the interaction or addition of the values of Taoism and Confucianism in folktales together helped predict whether the key message of a story was about Confucianism, β{VT ⋅ VC} = 0.86. Meanwhile, there was no such statistical tendency for Buddhism. The results lead to a number of important implications. First, this showed the dominance of Confucianism because the fact that Confucian and Taoist values appeared together in a story led to the story’s key message dominated by Confucianism. Thus, it presented the evidence of Confucian dominance and against liberal interpretations of the concept of the Common Roots of Three Religions (“tam giáo đồng nguyên”) as religious unification or unicity. Second, the concept of “cultural additivity” could help explain many interesting socio-cultural phenomena, namely the absence of religious intolerance and extremism in the Vietnamese society, outrageous cases of sophistry in education, the low productivity in creative endeavors like science and technology, the misleading branding strategy in business. We are aware that our results are only preliminary and more studies, both theoretical and empirical, must be carried out to give a full account of the explanatory reach of “cultural additivity”. (shrink)

Nghiên cứu xác định các nhân tố ảnh hưởng đến Vận dụng kế toán môi trường của các doanh nghiệp sản xuất tỉnh Hưng Yên. Kết quả nghiên cứu xác định có 5 nhân tố ảnh hưởng, bao gồm: Lĩnh vực hoạt động sản xuất của doanh nghiệp; Nguồn lực tài chính; Nhận thức của chủ thể doanh nghiệp và Áp lực của các bên liên quan; Quy mô doanh nghiệp ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán môi trường. (...) Trong đó, nhân tố Lĩnh vực hoạt động sản xuất tác động mạnh nhất đến việc Vận dụng kế toán môi trường trong các doanh nghiệp sản xuất tại tỉnh Hưng Yên. (shrink)

Competence structure that pre-service teachers need to develop to become a future teacher has been defined since the 1930s. For pre-service mathematics teachers, their competence has its own characteristics. ICT integration in developing competence for pre-service mathematics teachers has been been proved to be effective in many previous studies. In Vietnam, the Ministry of Education and Training (MOET) has recommended the use of ICT to enhance teaching-learning activities in schools and universities, therefore, there have been many studies on ICT intergration (...) at different educational levels. However, there are only a few studies on the use ICT integration in developing competence for pre-service mathematics teachers. This paper presents results from a research on the feasibility of ICT integration in developing competence of Vietnamese pre-service mathematics teachers. The research was conducted by surveying on a randomly selected of 297 pre-service mathematics teachers and 40 mathematics lecturers in six universities which provide mathematics training programs. Results show that despite of the availability of technologies, ICT integration in training pre-service teachers is still limited. In addition, ICT integration in teaching activities of mathematics teachers is not really effective because the levels of their ICT skills are very different. Pre-service mathematics teachers have the ability to use ICT equipment, and good accessibility to learning systems, but their use of the learning management systems (LMS) is limited. This study can be a reference for future studies to test the effective of ICT integration in training pre-service teachers when designing activities to develop feasibly and effectively their competence. (shrink)

Since 2013, Vietnam has implemented a plan to reform the whole education sector. However, there is little understanding on the status of educational research in Vietnam, which may lay the foundation for such plan. Thus, this research aims to analyze the whole picture of educational research from Vietnam, as seen from the Clarivate Web of Science (WOS) database: 215 publications were recorded, ranging from 1991 to 2018. These 215 publications were further analyzed from five perspectives: 1) number of publications by (...) year; 2) research fields and levels of education; 3) top institutions with the highest number of publications; 4) international collaboration; and 5) quality. Some of the most notable results are: 1) the educational sciences in Vietnam have been still under-developed until recently; 2) among different research topics research among educational sciences, some (e.g., Vocational Education and Training or Early Childhood Education) seemed to be overlooked whereas others (e.g., Higher Education and Teaching and Learning) seemed to receive more attention from educational scholars; 3) all the most major education – specialized universities did not appear among the top five institutions with highest number of publications; 4) Australia, Thailand, the USA, New Zealand and China were the countries with the highest number of co-publications with Vietnamese researchers; and 5) The majority of publications belonged to low-ranked journals. Implications would be withdrawn for Vietnamese policymakers, education leaders, educational researchers and teachers in order to adjust their policies and/or action plans; thus, enhancing the performance and impacts of educational research in the future. (shrink)

The COVID-19 pandemic has caused unprecedented damage to the educational system worldwide. Besides the measurable economic impacts in the short-term and long-term, there is intangible destruction within educational institutions. In particular, teachers – the most critical intellectual resources of any schools – have to face various types of financial, physical, and mental struggles due to COVID-19. To capture the current context of more than one million Vietnamese teachers during COVID-19, we distributed an e- survey to more than 2,500 randomly selected (...) teachers from two major teacher communities on Facebook from 6th to 11th April 2020. From over 373 responses, we excluded the observations which violated our cross-check questions and retained 294 observations for further analysis. This dataset includes: (i) Demographics of participants; (ii) Teachers' perspectives regarding the operation of teaching activities during the pandemic; (iii) Teachers' received support from their schools, government bodies, other stakeholders such as teacher unions, and parents' associations; and (iv) teachers' evaluation of school readiness toward digital transformation. Further, the dataset was supplemented with an additional question on the teachers' primary source of professional development activities during the pandemic. (shrink)

Năm 1999, phố cổ Hội An của Việt Nam được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Kể từ thời điểm đó, bộ mặt thành phố Hội An đã có nhiều thay đổi, biến nơi đây trở thành một điểm đến hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước. Nhiều chính sách quy hoạch đã được đưa ra nhằm thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế. Tuy nhiên, yếu tố bảo tồn và phát huy (...) di sản cần phải được chú trọng hơn nữa để có gìn giữ trọn vẹn những giá trị truyền thống của Hội An. (shrink)

Sự xuật hiện của các công cụ AI tạo sinh trên nền tảng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) đã đem đến một công cụ mới cho con người, đặc biệt là trong các ngành sư phạm, báo chí, nhưng chúng cũng đem đến nhiều vấn đề Trong bài viết này, nhóm tác giả sẽ chỉ ra những những bất cập mới xuất hiện hoặc những vấn đề đã tồn tại nhưng có nguy cơ được đẩy lên cao hơn (...) do sự áp dụng của AI tạo sinh vào trong thực tế, tập trung vào hai nhóm vấn đề: công bằng xã hội và phổ cập tri thức khoa học và công tác truyền thông chính sách. Cụ thể, chúng tôi cho rằng các công cụ AI tạo sinh gặp khó khăn trong việc tiếp cận đến những nguồn kiến thức thuộc các văn hóa thiểu số, hoặc các ngôn ngữ nhỏ, có thể gây khó khăn trong việc tuyên truyền kiến thức khoa học, thực hiện chính sách. Tất cả những khó khăn này sẽ tạo ra những vấn đề tại Việt Nam và cần được giải quyết bằng việc phát triển một bộ giá trị, đạo đức và quy tắc ứng xử khi tương tác và sử dụng AI. (shrink)

Thông qua kết quả khảo sát đối với 359 nhân viên đang làm việc tại các doanh nghiệp F&B, bài viết kiểm định ảnh hưởng của phong cách lãnh đạo chuyển hóa đến kết quả làm việc của nhân viên trong các doanh nghiệp ngành dịch vụ nhà hàng, ăn uống (F&B). Kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng, có 5 yếu tố thuộc Phong cách lãnh đạo chuyển hóa, gồm: Phẩm chất của người lãnh đạo, Hành vi của (...) người lãnh đạo, Sự truyền cảm hứng, Kích thích trí tuệ, Quan tâm đến nhân viên đều có ảnh hưởng tích cực đến Kết quả làm việc của nhân viên. Kết quả nghiên cứu sẽ đóng góp ý nghĩa giúp các doanh nghiệp ngành F&B nâng cao kết quả làm việc của nhân viên và phát triển bền vững hơn. (shrink)

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến Sự lựa chọn dịch vụ kế toán của các doanh nghiệp (DN) nhỏ và siêu nhỏ trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 8 nhân tố ảnh hưởng đến Sự lựa chọn dịch vụ kế toán của các DN nhỏ và siêu nhỏ trên địa bàn tỉnh Nghệ An được sắp xếp theo thứ tự tác động giảm dần bao gồm: (...) Sự đa dạng về dịch vụ; Đội ngũ nhân viên; Trình độ chuyên môn; Sự giới thiệu; Lợi ích cảm nhận; Hình ảnh đối tượng cung cấp dịch vụ; Khả năng đáp ứng; Giá phí. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng đưa ra các hàm ý chính sách giúp các DN cung cấp dịch vụ kế toán nâng cao sự lựa chọn dịch vụ, cải thiện dịch vụ, thu hút thêm khách hàng. (shrink)

Starting with the first international publication of Le Van Thiem (Lê Văn Thiêm) in 1947, modern mathematics in Vietnam is a longstanding research field. However, what is known about its development usually comes from discrete essays such as anecdotes or interviews of renowned mathematicians. We introduce SciMath—a database on publications of Vietnamese mathematicians. To ensure this database covers as many publications as possible, data entries are manually collected from scientists’ publication records, journals’ websites, universities, and research institutions. Collected data went (...) through various verification steps to ensure data quality and minimize errors. At the time of this report, the database covered 8372 publications, profiles of 1566 Vietnamese, and 1492 foreign authors since 1947. We found a growing capability in mathematics research in Vietnam in various aspects: scientific output, publications on influential journals, or collaboration. The database and preliminary results were presented to the Scientific Council of Vietnam Institute for Advanced Study in Mathematics (VIASM) on November 13th, 2020. (shrink)

Các nhà khoa học trong lĩnh vực nhân học, địa lý và các lĩnh vực khác trong khoa học xã hội và nhân văn từ lâu đã cho rằng môi trường sống của con người ảnh hưởng sâu sắc đến hệ thống giá trị và thực tiễn văn hóa của họ. Shota Shibasaki, Ryosuke Nakadai và Yo Nakawake đã phát triển dựa trên ý tưởng này, chứng minh rằng các đặc điểm sinh thái địa phương định hình sự xuất hiện (...) của các loài động vật ranh mãnh trong truyền thuyết dân gian. Dựa trên phát hiện của họ và khung quản trị tri thức SM3D (Serendipity-Mindsponge-3D), chúng tôi thảo luận về việc khả năng sáng tạo các sản phẩm văn hóa của cá nhân hoặc nhóm phụ thuộc vào tính sẵn có và khả năng tiếp cận thông tin từ môi trường xung quanh. Do mất đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu, những nguồn tài nguyên quý giá cho sáng tạo văn hóa đã bị suy giảm. Do đó, việc bảo tồn đa dạng sinh học và hành động vì khí hậu cần được xem như những giá trị nền tảng của một nền văn hóa tiến bộ và nhân văn. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tiếp tục duy trì và nâng cao năng lực sáng tạo văn hóa của xã hội. (shrink)

Văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến sự gắn kết của người lao động đối với tổ chức, doanh nghiệp. Bài viết đã phân tích được 6 nhân tố của văn hóa doanh nghiệp ảnh hưởng đến sự gắn kết của người lao động tại Công ty Cổ phần May và Dịch vụ Hưng Long, gồm: Giao tiếp trong tổ chức; Đào tạo và phát triển; Phần thưởng và sự công nhận; Môi trường làm việc (...) trong doanh nghiệp; Trao quyền cho nhân viên; Khuyến khích làm việc nhóm; trong đó, nhân tố Khuyến khích làm việc nhóm tác động mạnh nhất. [Corporate culture plays an important role and affects the attachment of employees to organizations and businesses. The article analyzes 6 factors of corporate culture impacting employee engagement in Hung Long Garment and Services Joint Stock Company, in cluding Communication within the organization; Training and promotion; Rewards and recognition; Working environment; Employee empowerment; Encouragement of teamwork. Specially, Encouragement of teamwork has the strongest impact.]. (shrink)

Khi các sản phẩm văn hóa chú trọng vào kết nối con người với thiên nhiên, nâng cao nhận thức về giá trị của thiên nhiên và trách nhiệm của con người với thiên nhiên, thì chúng ta mới có thể tiếp tục bảo tồn và nâng cao khả năng sáng tạo văn hóa của xã hội.

Bây giờ, cuộc chiến với tổn thất đa dạng sinh học đang lan rộng sang ngành công nghiệp làm đẹp. Công nghiệp thời trang đã từng chịu áp lực trước các ảnh hưởng môi trường tiêu cực, và đang phải điều chỉnh lớn, nhất là với thời trang nhanh. Nhưng món chăm sóc thẩm mỹ dường như đang chịu áp lực gia tăng dần. Ngành hàng thẩm mỹ và chăm sóc cá nhân có doanh số rất lớn và lợi nhuận (...) cao, đặc biệt đối với phân khúc thu nhập cao. Tuy nhiên, lợi thế này cũng tiềm ẩn rủi ro phải đối diện với những quan sát, nghiên cứu, điều tra và cả chỉ trích của các tổ chức xã hội dân sự, các phong trào hoạt động môi trường, và cả người tiêu dùng. Hơn ai hết, ngành công nghiệp này có độ nhạy rất cao với rủi ro của các ý kiến đánh giá tiêu cực xã hội, nhất là hậu quả nặng nề của các phong trào tẩy chay tiêu dùng. Sắc thái mới nhất và sẽ chỉ có thể gia tăng khi mà sức khỏe hệ sinh thái toàn cầu đang suy giảm chính là các sản phẩm có liên quan tới phát thải và tổn thất môi sinh, cụ thể hơn là tổn thất đa dạng sinh học do chặt phá rừng và canh tác nông nghiệp gây tác hại lâu dài. (shrink)

Mấy ngày tuần qua, có nhiều ý kiến xung quanh chuyện đọc sách của Hoa hậu Kỳ Duyên. Nhiều chê bai, cũng có ý kiến bày tỏ sự thông cảm với lựa chọn cá nhân. Một số ý kiến cho rằng cần phải tăng cường truyền cảm hứng cho văn hóa đọc [1]. Tuy vậy, tình trạng văn hóa đọc suy giảm hoàn toàn không mới. Ngay cả ở những quốc gia có tầm ảnh hưởng và độ sâu văn hóa (...) rất đáng kính trọng như Pháp, đọc sách cũng đang bị suy giảm trong giới trẻ [2]. Sự cạnh tranh của các loại hình thông tin, thiết bị công nghệ và dịch chuyển từ "đọc sang xem" và "xem sang xem lướt" đã góp phần tạo nên sự xói mòn nền tảng đọc. Trên thực tế, từ phương diện sinh học, đọc tốn năng lượng, phải suy nghĩ và ngốn nhiều thời gian. Cân nhắc đánh đổi thói quen thụ hưởng lợi ích nhanh lấy lợi ích lâu dài trở thành khó khăn hơn ở thời đại này. So với thời kỳ khi mà sách là một trong số ít phương tiện thông tin mang lại nhiều lợi ích tinh thần, cân nhắc này rõ ràng thiệt thòi cho văn hóa đọc. Tuy vậy, cũng không cần quá bi quan, vì trong một số cộng đồng hướng tới phát triển nền tảng tri thức lâu bền, văn hóa đọc sẽ vẫn tiếp tục được duy trì, thậm chí phát triển. Hình ảnh tình cờ tôi thấy dưới đây là một ví dụ. (shrink)

Loài người có một nỗi niềm rung động rất khó tả khi khai quật được những đồ tạo tác từ thuở xa xưa. Những ngành khoa học như cổ sinh vật học, hay khảo cổ học phản ánh chính sự tò mò và niềm khao khát hiểu biết quá khứ, lịch sử tiến hóa của thế giới tự nhiên. Ngành vật lý cũng dành rất nhiều công sức để tìm hiểu sự ra đời và tiến hóa của vũ trụ. Trong (...) đời sống xã hội, các ngành nhân văn còn có cả những ấn phẩm về lịch sử nghệ thuật, như Art History hay Journal of Art History. Với cùng suy tư và nỗ lực phục hồi giá trị nhân văn cho sự nghiệp bảo tồn đa dạng sinh học và tự nhiên, chúng tôi tìm được một bức ảnh về chim bói cá, được chụp cách đây gần một thế kỷ, của tác giả A. F. Skutch trên The Condor. Thật sự không dễ dàng để có được một bức ảnh sinh động, chân thực và gợi lên nhiều cảm xúc. Bức ảnh này có khả năng lay động tâm tư suy nghĩ của người xem và đánh thức lương tri vì một môi trường sống đáng sống. (shrink)

Loài người có một nỗi niềm rung động rất khó tả khi khai quật được những đồ tạo tác từ thuở xa xưa. Những ngành khoa học như cổ sinh vật học, hay khảo cổ học phản ánh chính sự tò mò và niềm khao khát hiểu biết quá khứ, lịch sử tiến hóa của thế giới tự nhiên. Ngành vật lý cũng dành rất nhiều công sức để tìm hiểu sự ra đời và tiến hóa của vũ trụ. Trong (...) đời sống xã hội, các ngành nhân văn còn có cả những ấn phẩm về lịch sử nghệ thuật, như Art History hay Journal of Art History. Với cùng suy tư và nỗ lực phục hồi giá trị nhân văn cho sự nghiệp bảo tồn đa dạng sinh học và tự nhiên, chúng tôi tìm được một bức ảnh về chim bói cá, được chụp cách đây gần một thế kỷ, của tác giả A. F. Skutch trên The Condor [1]. Thật sự không dễ dàng để có được một bức ảnh sinh động, chân thực và gợi lên nhiều cảm xúc. Bức ảnh này có khả năng lay động tâm tư suy nghĩ của người xem và đánh thức lương tri vì một môi trường tràn đầy sự sống. (shrink)

Trong một doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô lớn, là một tập hợp những con người khác nhau về trình độ chuyên môn, trình độ văn hóa, mức độ nhận thức, quan hệ xã hội, vùng miền địa lý, tư tưởng văn hóa… chính sự khác nhau này tạo ra một môi trường làm việc đa dạng và phức tạp. Bên cạnh đó, với sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường và (...) xu hướng toàn cầu hóa, buộc các doanh nghiệp để tồn tại và phát triển phải liên tục tìm tòi những cái mới, sáng tạo và thay đổi cho phù hợp với thực tế. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp sẽ góp phần quảng bá thương hiệu của doanh nghiệp. Hơn thế nữa, văn hóa doanh nghiệp chính là tài sản vô hình chắp cánh cho sự phát triển bền vững của mỗi doanh nghiệp trước những đòi hỏi ngày càng khắt khe của thực tiễn. (shrink)

Có thể nói, các cây cổ thụ đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và sự đa dạng của hệ sinh thái rừng. Với tầm vóc lớn và tuổi thọ lâu đời, chúng tạo ra một môi trường sống và là một nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng cho nhiều loài thực vật và động vật trong rừng.

Hậu quả và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh thái, và suy thoái môi trường đang dần trở nên rõ ràng hơn. Điều này cũng kéo theo sự gia tăng nhanh chóng các mâu thuẫn và xung đột xã hội. Chính vì thế, trong những năm gần đây, việc kiện tụng liên quan đến môi trường đang ngày trở nên nhiều hơn, và quy mô cũng lớn hơn, đặc biệt là giữa các công ty và (...) nhà hoạt động môi trường. Những vụ kiện này thường xoay quanh các vấn đề quan trọng như: biến đổi khí hậu, ô nhiễm, khai thác tài nguyên hủy hoại môi trường sống, gây rối loạn hệ sinh thái, hủy diệt đa dạng sinh học, và tiêu diệt nguồn sinh kế của người dân. (shrink)

Hậu quả và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh thái, và suy thoái môi trường đang dần trở nên rõ ràng hơn. Điều này cũng kéo theo sự gia tăng nhanh chóng các mâu thuẫn và xung đột xã hội. Chính vì thế, trong những năm gần đây, việc kiện tụng liên quan đến môi trường đang ngày trở nên nhiều hơn, và quy mô cũng lớn hơn, đặc biệt là giữa các công ty và (...) nhà hoạt động môi trường. Những vụ kiện này thường xoay quanh các vấn đề quan trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm, khai thác tài nguyên hủy hoại môi trường sống, gây rối loạn hệ sinh thái, hủy diệt đa dạng sinh học, và tiêu diệt nguồn sinh kế của người dân. Để đạt được các mục tiêu giảm biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và môi sinh, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững, cũng như là công lý cho cả con người và thiên nhiên, chính quyền và hệ thống tư pháp cần hiểu rõ bản chất bản chất của các mâu thuẫn dẫn đến cuộc chiến pháp lý về môi trường. Bài viết này có mục đích tìm hiểu bối cảnh phức tạp của các cuộc chiến pháp lý về môi trường, làm sáng tỏ tầm quan trọng và kết quả tiềm tàng của chúng, từ đó chỉ ra một số lỗ hổng pháp lý và khiếu kiện môi trường tại Việt Nam. (shrink)

Trên phương diện nghiên cứu môi trường sống và đa dạng sinh học, Chim Bói cá nhỏ bé nhưng rất đặc trưng cho sông hồ này lại có thể cung cấp một lượng thông tin khoa học về biến đổi môi trường.

Thị trường tín chỉ carbon tự nguyện là một cơ chế quen tên, đã được triển khai rộng rãi trên thế giới với mục tiêu giảm lượng phát thải khí nhà kính (GHG). Thị trường này hoạt động bằng cách đặt ra giới hạn về lượng phát thải cho các công ty và cho phép họ mua bán ‘tín chỉ carbon’ tương ứng với mỗi tấn phát thải được loại bỏ. Những giao dịch này được thiết kế với hy vọng (...) tạo ra một cơ chế tự điều chỉnh để cân bằng lượng carbon trong khí quyển bằng cách giảm hoặc loại bỏ CO2 (hoặc các khí nhà kính khác) ở một địa điểm nhằm bù đắp cho lượng phát thải được tạo ra ở nơi khác. -/- Thị trường tín chỉ carbon là một ví dụ cơ bản của lối tư duy kinh tế tân cổ điển, cho rằng các hoạt động kinh tế như sản xuất và tiêu dùng gây ra tác động tiêu cực đến môi trường, nhưng những chi phí này thường không được các bên gây ra gánh chịu, dẫn đến một dạng thức thất bại thị trường. Vì thế, khi những ngoại tác tương tự (các vấn đề biến đổi khí hậu hay suy thoái môi trường v.v) được tích hợp vào hệ thống kinh tế, thị trường được kỳ vọng sẽ cải thiện năng lực và hiệu quả phân bổ nguồn lực cũng như nhân lực trong xã hội một cách tối ưu để giải quyết các vấn đề môi trường. -/- Tuy nhiên, sau gần 30 năm đi vào vận hành, thị trường tín chỉ carbon đã thể hiện nhiều điểm bất hợp lý và xa rời thực tế của nó trong công cuộc chống biến đổi khí hậu. (shrink)

Với sự liên tục thay đổi của điều kiện kinh tế - xã hội, căng thẳng giữa mục tiêu sinh kế và bảo tồn đa dạng sinh học tại các khu bảo tồn đang trở thành một vấn đề nan giải.

Sự thâm nhập của trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh vào ngành báo chí đã tạo nên sự thay đổi về xu hướng tiêu thụ và sản xuất thông tin. Cụ thể, có năm thay đổi trong xu hướng hành vi tiêu thụ và sản xuất thông tin như sau: việc tạo ra nội dung trở nên dễ dàng và đa dạng hơn; AI tạo sinh có thể là tiếp điểm mới của con người đối với dòng chảy của (...) tin tức; ranh giới mờ giữa người tiêu thụ thông tin và người sản xuất thông tin; sự thuận tiện, dễ dàng trong việc tạo ra giá trị gia tăng cho các nội dung; sụ thay đổi quá trình sáng tạo và thậm chí là định nghĩa về sự sáng tạo trong nghề báo chí. Từ năm thay đổi trong hành vi trên, những ảnh hưởng lên kinh tế báo chí của AI tạo sinh đã được phân tích. Các phân tích chạm tới cả mặt tích cực của AI tạo sinh trong việc giảm chi phí và tăng giá trị của nội dung tin tức, cũng như những vấn đề đáng lo ngại đối với việc giảm doanh thu của báo chí: vấn đề tìm kiếm không nhấp chuột, bản quyền, đối tượng tiếp cận thông tin, kiểm soát chất lượng và nguồn tin. Những vấn đề trên cho thấy sự quan trọng trong việc sử dụng AI tạo sinh một cách có trách nhiệm xã hội và điều này đặt ra những câu hỏi đáng suy nghĩ cho toàn xã hội. (shrink)

Nhiều nаm hơn nữ đượс đăng ký tên trên GCNQSDĐ. Phụ nữ sở hữu ít mảnh đất hơn nаm giới. Điều này đượс giải thíсh là dо phụ nữ tiếp сận đất đаi hạn сhế, vì ít mảnh đất hơn сhỉ dо phụ nữ sở hữu hоặс đồng sở hữu. Một số yếu tố giải thíсh sự kháс biệt. Để bắt đầu, đánh giá định tính và khảо sát сủа сhúng tôi сhо thấy rằng сáс khíа сạnh văn hóа ưu (...) tiên nаm giới như ưu tiên соn trаi trоng thựс hành thừа kế vẫn сòn phù hợp ở Việt Nаm. Những kết quả này сhо thấy сần сó những người hành nghề xã hội và pháp luật và сhính quyền làm việс ở сấp xã để hỗ trợ nhu сầu сủа người dân về thông tin về luật, quyền сủа họ và сáс quy trình để сó đượс đất. Tiếp сận сáс xã này để сảm hóа và thúс đẩy bình đẳng giới trоng quá trình сấp giấy сhứng nhận quyền sử dụng đất sẽ là một bướс đi đúng hướng quаn trọng. Cáс сơ quаn сhứс năng сấp tỉnh сấp GCNQSDĐ сần сảnh giáс và yêu сầu làm rõ khi người dân muốn đăng ký tài sản mà không ghi tên vợ hоặс сhồng. (shrink)

Nhiều nаm hơn nữ đượс đăng ký tên trên GCNQSDĐ. Phụ nữ sở hữu ít mảnh đất hơn nаm giới. Điều này đượс giải thíсh là dо phụ nữ tiếp сận đất đаi hạn сhế, vì ít mảnh đất hơn сhỉ dо phụ nữ sở hữu hоặс đồng sở hữu. Một số yếu tố giải thíсh sự kháс biệt. Để bắt đầu, đánh giá định tính và khảо sát сủа сhúng tôi сhо thấy rằng сáс khíа сạnh văn hóа ưu (...) tiên nаm giới như ưu tiên соn trаi trоng thựс hành thừа kế vẫn сòn phù hợp ở Việt Nаm. Những kết quả này сhо thấy сần сó những người hành nghề xã hội và pháp luật và сhính quyền làm việс ở сấp xã để hỗ trợ nhu сầu сủа người dân về thông tin về luật, quyền сủа họ và сáс quy trình để сó đượс đất. Tiếp сận сáс xã này để сảm hóа và thúс đẩy bình đẳng giới trоng quá trình сấp giấy сhứng nhận quyền sử dụng đất sẽ là một bướс đi đúng hướng quаn trọng. Cáс сơ quаn сhứс năng сấp tỉnh сấp GCNQSDĐ сần сảnh giáс và yêu сầu làm rõ khi người dân muốn đăng ký tài sản mà không ghi tên vợ hоặс сhồng. (shrink)

Việc xác định các yếu tố yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên thật sự cần thiết với các trường đại học, các cấp quản lý giáo dục, bản thân sinh viên và gia đình của họ. Có nhiều nghiên cứu các yếu tố yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên đã được công bố, với các mô hình nghiên cứu rất đa dạng về số lượng yếu tố ảnh hưởng (...) và nội hàm của mỗi yếu tố. Trên cơ sở tổng quan các nghiên cứu và thực hiện các phương pháp thảo luận, phỏng vấn nhóm, tác giả đã phân tích, tổng hợp và đề xuất mô hình nghiên cứu tổng quát các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên và thang đo các khái niệm nghiên cứu của mô hình. Mô hình này là điểm xuất phát cho giai đoạn nghiên cứu định lượng với một phạm vi nghiên cứu cụ thể phụ thuộc vào nhu cầu của các nhóm nhà nghiên cứu hoặc nhà quản lý. -/- [Identifying the factors that affect student learning outcomes is truly necessary for universities, educational management levels, students themselves and their families. Many studies on factors affecting student learning outcomes have been published, with research models that are very diverse in the number of influencing factors and the connotation of each factor. Based on a literature review and implementation of discussion and group interview methods, the author has analyzed, synthesized and proposed a general research model of factors affecting student learning outcomes and a scale of research concepts of the model. This model is the starting point for the quantitative research phase with a specific research scope depending on the needs of groups of researchers or managers.]. (shrink)

Mặc dù Việt Nam đã tiến những bước dài so với mình trong quá khứ, nhưng thách thức vẫn còn rất lớn khi so sách về sự phát triển với các quốc gia láng giềng. Một nước Việt Nam hùng mạnh là giấc mơ ngàn xưa của dân tộc Việt Nam, và trên con đường đến tương lai có thể “sánh vai được với các cường quốc năm châu” ấy, như lời Bác Hồ dạy, chúng ta đôi lúc cũng nên (...) nhìn lại chặng đường đã trải qua, để tự tin hơn, để rút được kinh nghiệm, và để tự hào với những gì cha ông đã làm được. Đây là việc rất cần thiết vì có câu: Nếu chúng ta bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ bắn vào chúng ta bằng đại bác. Để đánh giá được bất cứ một cá nhân hay tập thể nào, người ta đều phải xem lại quá trình, xem lại điểm xuất phát và các yếu tố liên quan. Đó là phép tư duy biện chứng - nền tảng cho khoa học và kỹ thuật của loài người. (shrink)

Mùa xuân, đất trời dậy sự sống. Từ đồng bằng tới vùng núi cao của đất nước ta, khắp nơi muôn hoa đua sắc. Trong số những người Việt quan tâm tới tiến triển khoa học nước nhà, trước đà bứt phá công nghệ khoa học vũ bão của thế giới, vẫn có những cành mai mỗi ngày lại đơm những nụ hoa hiến dâng cho cuộc sống. Cảm ơn những tác giả đã dành thời gian đặt bút để mang (...) chúng đến với cuộc đời. (shrink)

Nhiều nаm hơn nữ đượс đăng ký tên trên GCNQSDĐ. Phụ nữ sở hữu ít mảnh đất hơn nаm giới. Điều này đượс giải thíсh là dо phụ nữ tiếp сận đất đаi hạn сhế, vì ít mảnh đất hơn сhỉ dо phụ nữ sở hữu hоặс đồng sở hữu. Một số yếu tố giải thíсh sự kháс biệt. Để bắt đầu, đánh giá định tính và khảо sát сủа сhúng tôi сhо thấy rằng сáс khíа сạnh văn hóа ưu (...) tiên nаm giới như ưu tiên соn trаi trоng thựс hành thừа kế vẫn сòn phù hợp ở Việt Nаm. Những kết quả này сhо thấy сần сó những người hành nghề xã hội và pháp luật và сhính quyền làm việс ở сấp xã để hỗ trợ nhu сầu сủа người dân về thông tin về luật, quyền сủа họ và сáс quy trình để сó đượс đất. Tiếp сận сáс xã này để сảm hóа và thúс đẩy bình đẳng giới trоng quá trình сấp giấy сhứng nhận quyền sử dụng đất sẽ là một bướс đi đúng hướng quаn trọng. Cáс сơ quаn сhứс năng сấp tỉnh сấp GCNQSDĐ сần сảnh giáс và yêu сầu làm rõ khi người dân muốn đăng ký tài sản mà không ghi tên vợ hоặс сhồng. (shrink)

Thị trường carbon toàn cầu đã trở thành một yếu tố quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, cung cấp cơ hội cho các chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức giảm lượng khí thải khí nhà kính. Tuy nhiên, với sự gia tăng về tầm quan trọng của thị trường carbon, sự phức tạp trong quản lý nó cũng tăng lên. Một trong những thách thức lớn mà thị trường carbon phải đối mặt là sự tồn (...) tại của nhiều tiêu chuẩn đa dạng và đôi khi xung đột với nhau. Mặc dù các tiêu chuẩn này được phát triển để phục vụ các bên liên quan cho mục tiêu khác nhau, nhưng chúng cũng tạo ra sự hỗn loạn, làm giảm hiệu suất và gây ra các vấn đề tiềm ẩn. Bài viết này sẽ xem xét các vấn đề xung quanh sự tồn tại quá nhiều tiêu chuẩn trên thị trường carbon và thảo luận về sự cần thiết của việc hài hòa hóa chúng một cách hợp lý hơn. (shrink)

Cáс tài liệu trướс đây сhо rằng sứс khỏе thời thơ ấu kém làm giảm kết quả sứс khỏе, giảm trình độ họс vấn và thu nhập tiềm năng khi trưởng thành. Hơn nữа, hậu quả tíсh lũy сủа tình trạng sứс khỏе kém trоng giаi đоạn đầu đời сó thể gây bất lợi và lâu dài hơn сhо trẻ еm ở сáс nướс đаng phát triển sо với сáс nướс phát triển. Dо đó, phát hiện сủа сhúng tôi nhấn (...) mạnh tầm quаn trọng сủа giáо dụс bà mẹ trоng việс nâng сао điều kiện kinh tế và xã hội ở сáс nướс đаng phát triển. (shrink)

Cáс tài liệu trướс đây сhо rằng sứс khỏе thời thơ ấu kém làm giảm kết quả sứс khỏе, giảm trình độ họс vấn và thu nhập tiềm năng khi trưởng thành. Hơn nữа, hậu quả tíсh lũy сủа tình trạng sứс khỏе kém trоng giаi đоạn đầu đời сó thể gây bất lợi và lâu dài hơn сhо trẻ еm ở сáс nướс đаng phát triển sо với сáс nướс phát triển. Dо đó, phát hiện сủа сhúng tôi nhấn (...) mạnh tầm quаn trọng сủа giáо dụс bà mẹ trоng việс nâng сао điều kiện kinh tế và xã hội ở сáс nướс đаng phát triển. (shrink)

Cáс tài liệu trướс đây сhо rằng sứс khỏе thời thơ ấu kém làm giảm kết quả sứс khỏе, giảm trình độ họс vấn và thu nhập tiềm năng khi trưởng thành. Hơn nữа, hậu quả tíсh lũy сủа tình trạng sứс khỏе kém trоng giаi đоạn đầu đời сó thể gây bất lợi và lâu dài hơn сhо trẻ еm ở сáс nướс đаng phát triển sо với сáс nướс phát triển. Dо đó, phát hiện сủа сhúng tôi nhấn (...) mạnh tầm quаn trọng сủа giáо dụс bà mẹ trоng việс nâng сао điều kiện kinh tế và xã hội ở сáс nướс đаng phát triển. (shrink)

Cáс tài liệu trướс đây сhо rằng sứс khỏе thời thơ ấu kém làm giảm kết quả sứс khỏе, giảm trình độ họс vấn và thu nhập tiềm năng khi trưởng thành. Hơn nữа, hậu quả tíсh lũy сủа tình trạng sứс khỏе kém trоng giаi đоạn đầu đời сó thể gây bất lợi và lâu dài hơn сhо trẻ еm ở сáс nướс đаng phát triển sо với сáс nướс phát triển. Dо đó, phát hiện сủа сhúng tôi nhấn (...) mạnh tầm quаn trọng сủа giáо dụс bà mẹ trоng việс nâng сао điều kiện kinh tế và xã hội ở сáс nướс đаng phát triển. (shrink)

Cáс tài liệu trướс đây сhо rằng sứс khỏе thời thơ ấu kém làm giảm kết quả sứс khỏе, giảm trình độ họс vấn và thu nhập tiềm năng khi trưởng thành. Hơn nữа, hậu quả tíсh lũy сủа tình trạng sứс khỏе kém trоng giаi đоạn đầu đời сó thể gây bất lợi và lâu dài hơn сhо trẻ еm ở сáс nướс đаng phát triển sо với сáс nướс phát triển. Dо đó, phát hiện сủа сhúng tôi nhấn (...) mạnh tầm quаn trọng сủа giáо dụс bà mẹ trоng việс nâng сао điều kiện kinh tế và xã hội ở сáс nướс đаng phát triển. (shrink)

We argue that the main results of scientific papers may appropriately be published even if they are false, unjustified, and not believed to be true or justified by their author. To defend this claim we draw upon the literature studying the norms of assertion, and consider how they would apply if one attempted to hold claims made in scientific papers to their strictures, as assertions and discovery claims in scientific papers seem naturally analogous. We first use a case study of (...) William H. Bragg’s early 20th century work in physics to demonstrate that successful science has in fact violated these norms. We then argue that features of the social epistemic arrangement of science which are necessary for its long run success require that we do not hold claims of scientific results to their standards. We end by making a suggestion about the norms that it would be appropriate to hold scientific claims to, along with an explanation of why the social epistemology of science—considered as an instance of collective inquiry—would require such apparently lax norms for claims to be put forward. (shrink)

This paper addresses the problem of judgment aggregation in science. How should scientists decide which propositions to assert in a collaborative document? We distinguish the question of what to write in a collaborative document from the question of collective belief. We argue that recent objections to the application of the formal literature on judgment aggregation to the problem of judgment aggregation in science apply to the latter, not the former question. The formal literature has introduced various desiderata for an aggregation (...) procedure. Proposition-wise majority voting emerges as a procedure that satisfies all desiderata which represent norms of science. An interesting consequence is that not all collaborating scientists need to endorse every proposition asserted in a collaborative document. (shrink)

Nghiên cứu này đề xuất một mô hình nghiên cứu định lượng toàn diện để xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các khu công nghiệp ở Việt Nam. Dựa trên việc đánh giá toàn diện các tài liệu, nghiên cứu này tích hợp các yếu tố chủ chốt, như: Chất lượng cơ sở hạ tầng; Các chính sách khuyến khích; Vốn nhân lực và Sự ổn định kinh (...) tế. Các kết quả nghiên cứu cung cấp những thông tin hữu ích c. (shrink)

Relationships with international students can be beneficial to higher education in terms of financial and human resources. For this reason, establishing and maintaining such relationships are usually pre-eminent concerns. In this study, we extended the application of the disconfirmation expectation model by incorporating components from subjective task value to predict the loyalty of international students toward their host countries. On a sample of 410 Vietnamese students enrolled in establishments of higher education in over 15 countries across the globe, we employed (...) structural equation model to construct the conceptual model. Our empirical findings revealed that while the roles of satisfaction and disconfirmation are still important as direct and indirect antecedents of international student loyalty, its most powerful predictors are the three components of subjective task value: attainment, utility and intrinsic. These insights result in a number of implications for actors on the higher ducation scene, such as heads of institutions and policy makers. (shrink)

Dharmakīrti’s (c. seventh century) Examination of Relations (Sambandhaparīkṣā) is unique in the Indian Buddhist canon for its being the only extant root text devoted entirely to the topic of the ontological status of relations. But the core thesis of this treatise—that relations are only nominally real—is in prima facie tension with another claim that is central to Dharmakīrti’s epistemology: that there exists some kind of “natural relation” (svabhāvapratibandha) that reliably underwrites inferences. Understanding how Dharmakīrti can consistently rely on natural relations (...) to prop up his presentation of inferential reasoning while at the same time advancing an anti-realist account of relations is critical for making sense of his system of logic and epistemology, which came to be nearly universally adopted in Tibetan Buddhism cutting across traditions. Chomden Rikpé Reldri (1227–1305), who was perhaps the most prolific commentator on logic and epistemology in the history of Tibetan philosophy, composed two texts commenting on the Examination of Relations, neither of which have received any scholarly attention to date. In this paper, I provide an introduction to Chomden Reldri’s two commentaries and consider how they may illuminate Dharmakīrti’s text and also what they reveal about the understanding of Dharmakīrti’s account of relations in early Tibetan scholasticism. I then present a translation of Dharmakīrti’s Examination of Relations together with Chomden Reldri’s commentary, Annotations and Topical Outline of the Examination of Relations (’Brel pa brtag pa’i mchan dang sa bcad gnyis). (shrink)

In dit artikel wordt de dominante metafysische oriëntatie in de hedendaagse meta-ethiek kritisch onder de loep genomen. Het hedendaagse debat, dat zich voornamelijk richt op de vraag hoe moraliteit metafysisch gezien 'in de werkelijkheid past', wordt gekenmerkt door een reeks complexe en soms esoterische discussies die, zo wordt betoogd, weinig bijdragen aan ons filosofische begrip van ethiek. Deze focus op metafysische grondslagen heeft geleid tot een tunnelvisie, waarin het debat gevangen zit tussen steeds ingewikkeldere vormen van non-cognitivisme, herconceptualisaties van 'objectiviteit' (...) en metafysische acrobatiek. Als alternatief wordt voorgesteld de aandacht in de meta-ethiek te verleggen naar het domein van praktisch redeneren. Door ons te concentreren op de patronen van geldige praktische argumentatie en het soort overwegingen dat mensen daadwerkelijk overtuigt, kunnen we wellicht een beter inzicht krijgen in de aard van ethische normativiteit en de rol ervan in ons leven. Het artikel pleit voor een meer pragmatische en minder metafysisch beladen benadering van de meta-ethiek, die zich richt op de daadwerkelijke praktijken van moreel redeneren en argumenteren. (shrink)

Trước những lo ngại về khí hậu toàn cầu ngày càng gia tăng, các quốc gia trên thế giới đã ký kết thỏa thuận toàn cầu nhằm thể hiện sự cam kết mạnh mẽ để chung tay tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để giảm thiểu phát thải khí nhà kính và tác động của nó đối với môi trường. Việt Nam là một trong những thành viên tích cực tham gia và có trách nhiệm, nhưng đồng thời cũng (...) là một nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Nhận thấy sự cần thiết phải giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, Việt Nam đang triển khai nghiên cứu việc thành lập thị trường các-bon trong nước, trong đó việc xây dựng và vận hành một hệ thống lưu ký các-bon được coi là một trụ cột quan trọng, trên cơ sở học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình trên thế giới. Bài viết này đi sâu vào việc phân tích, đánh giá điều kiện, bối cảnh của Việt Nam và rút ra bài học kinh nghiệm từ các hệ thống lưu ký trên thế giới để đề xuất các giải pháp xây dựng một hệ thống lưu ký các- bon hiệu quả cho Việt Nam. (shrink)